Cần học cách khái quát hoá kiến thức: Hãy tự mình tìm cách khái quát hoá kiến thức của toàn bộ chương trình, của từng phần từng chương. Cố gắng hiểu đúng các khái niệm, các quá trình, liên hệ các khái niệm của các chương, các phần với nhau nếu có thể. Ví dụ, khi học về quá trình nhân đôi ADN hãy đặt ra câu hỏi, ví dụ: Nếu các bazơ không bắt đôi chính xác với nhau thì điều gì sẽ xẩy ra?
Một sai lầm nữa là học sinh cứ đi tìm ở lớp học thêm những câu hỏi hóc hiểm, những bài toán “độc chiêu”. Các em không biết rằng gần đây những bài tập kiểu đánh đố như vậy đã không còn ra nữa, các câu hỏi lý thuyết cũng hoàn toàn cơ bản có trong chương trình. Vả lại, thi trắc nghiệm không có nhiều thời gian cho các bài tập kiểu đó.
Vậy nên, không nhất thiết phải đến các lò luyện thi mà cần dành nhiều thời gian để tự học: tự hệ thống hoá lại kiến thức, tự đặt ra các câu hỏi rồi tìm cách trả lời. Nếu có gì không trả lời được thì trao đổi với các bạn hoặc hỏi thầy/cô, làm thật thuần thục các dạng bài quen thuộc thì sẽ tốt hơn. Việc nghiên cứu các đề thi ĐH, CĐ gần đây cũng là một cách tốt để nắm bắt kiến thức môn học.
Kiến thức cơ bản
Về kiến thức, nội dung thi môn Sinh học chủ yếu có ba mảng: Di truyền, Tiến hoá, và Sinh thái học.
Trong đó phần di truyền là chính. Phần tiến hóa và sinh thái sẽ hạn chế số lượng câu hỏi hơn. Vì vậy, việc giành nhiều thời gian cho phần di truyền học là cần thiết nhưng vẫn phải quan tâm đến tiến hóa và sinh thái.
1. Di truyền: Phần này lại gồm hai mảng quan hệ mật thiết với nhau là di truyền (DT) và biến dị (BD). Có thể học hai phần tách riêng hoặc học cùng với nhau. Chương trình Sinh học 12 gồm các bài đan xen hai mảng đó, các em cần nắm có hệ thống các kiến thức này. Nội dung chương I và chương II là quan trọng nhất phải nắm được, là nền tảng học các phần sau. Nếu học cùng với nhau thì nên học theo kiểu quá trình di truyền xẩy ra bình thường thì thế nào? Nếu xẩy ra không bình thường (đột biến) thì ra sao? Nếu học riêng từng phần thì cũng nên học theo các cấp độ tổ chức từ phân tử đến tế bào, cơ thể, quần thể. Nghiên cứu SGK, sách bài tập kĩ, tìm hiểu các tài liệu một cách khoa học là cần thiết. Hãy nhớ rằng, nhiều khi học trong chương trình chính khóa không đủ đáp ứng kiến thức do thời lượng phân bố cho các bài quá thiếu hợp lí, không có thời gian cho làm bài tập mà khi thi lại có nhiều bài tập, vì vậy học thêm cũng là cách tốt để nắm vững kiến thức lí thuyết, nâng cao kĩ năng giải bài tập, nhưng không được quá lạm dụng học thêm vì học thầy giỏi đến mấy mà không tự học cũng không giải quyết được gì cả. Nhiều học sinh suốt ngày đi học nhưng khi thi điểm lại không cao là do khả năng tự học bị hạn chế nhiều phần.
Di truyền: có 4 cấp độ:
a. DT cấp độ phân tử: Cần nắm chắc cấu trúc phân tử của vật chất di truyền cũng như quá trình truyền đạt thông tin di truyền : ADN, ARN, quá trình nhân đôi ADN, phiên mã và dịch mã. Kiến thức này có liên quan một phần ở lớp 10.
b. DT tế bào: nguyên phân, giảm phân, cấu trúc NST. Các dạng đột biến nhiễm sắc thể có những bài tập về thể đa bội, lệch bội cần nắm vững.
c. DT ở cấp độ cơ thể: Các quy luật di truyền (quy luật Menđen, tương tác gen, liên kết gen, hoán vị gen, DT liên kết với giới tính, di truyền ngoài nhân). Phần này có nhiều bài tập phải nắm được. Đề trắc nghiệm không hỏi quá sâu về các vấn đề, việc nắm rõ bản chất các quy luật di truyền sẽ giúp các em nắm tự tin hơn khi làm các bài tập. Các bài tập liên qua đến hoán vị gen thường gây cảm giác hoang mang cho nhiều em. Đừng ngại, phương pháp học phù hợp thì các bài này không đáng sợ gì cả.
d. DT ở cấp độ quần thể: Định luật Hacdi - Vanbec, quần thể tự phối. Ngoài kiến thức lí thuyết, cũng gặp nhiều câu bài tập về phần này. Các em nắm vững các biểu thức của định luật Hacđi – Vanbec và đặc điểm quần thể tự phối là có thể thực hiện được.
* Một phần nữa trong Di truyền học cần lưu ý là các ứng dụng của di truyền như chọn giống và công nghệ sinh học hiện đại.
Phần đột biến không thể không có trong đề thi vì vậy các em cần học kỹ.
2. Tiến hoá:
- Nội dung chính học sinh cần nắm là các cơ chế tiến hoá, định luật Hacđi - Vanbec về sự cân bằng di truyền của quần thể; các yếu tố ảnh hưởng đến cân bằng gen của quần thể, các nhân tố tiến hoá; quá trình hình thành quần thể thích nghi, hình thành loài và các con đường hình thành loài.
- Cần nắm chắc khái niệm về loài. Từ một quần thể ban đầu tách ra thành 2 quần thể . Hai quần thể này chỉ trở thành hai loài mới sau một thời gian tiến hoá khi hai quần thể thực sự cách li sinh sản với nhau.
- Biểu hiện cụ thể của sự cách li sinh sản là: Các cá thể của hai quần thể không bao giờ giao phối với nhau ngay cả khi chúng cùng chung sống với nhau, hoặc có giao phối nhưng không cho ra đời con, hoặc cho ra đời con nhưng F1 lại bất thụ.
- Sự tiến hóa hình thành loài người là một phần nhỏ của nội dung nhưng các em không được bỏ qua.
3. Sinh thái :
- Nội dung chủ yếu của phần Sinh thái có ba mảng lớn là sinh thái cá thể, quần thể, quần xã - hệ sinh thái.
- Sinh thái học chủ yếu là lí thuyết, chiếm khoảng hơn 1 điểm trong đề thi nhưng kiến thức so với di truyền và tiến hóa thì lại dễ học và dễ kiếm điểm nên không được bỏ qua chi tiết nào của nó cả.
Tài liệu được cập nhật từ trang: http://sinhhocpt.violet.vn/
|